خبرگزاری میراث فرهنگی – گروه میراث فرهنگی – سی و ششمین کنفرانس میراث جهانی فرا رسید و نمایندگان پنج قاره رنگی دنیا به سن پترزبورگ آمدند که اثر دیگری از دستاورد تمدن جهانی را در اوراق یونسکو ثبت کنند. حرکتی که سی و شش سال پیش آغاز شد و جهانیان از آن استقبال کردند.
نگاهی به گذشته نشان میدهد، سال 1972 اولین جرقه سازمان میراث جهانی یونسکو با موضوع حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر زده شد. آثاری که اهمیت جهانی دارند و متعلق به همه انسانهای زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص هستند. این اقدام با استقبال بسیاری از سوی ملتها رو به رو شد، اما ایران سه سال پس از تصویب کنوانسیون عمومی یونسکو در تاریخ چهارشنبه ،26 فوریه سال 1975 به این کنوانسیون پیوست.
امروز نزدیک 180 کشور دنیا کنوانسیون میراث جهانی را امضا کردهاند و نزدیک به 936 محوطه فرهنگی و طبیعی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
ایران که در طی سالها به صورت نموداری پر فراز و نشیب در این کنفرانس حضور داشته، تا کنون توانسته از 15 اثر خود برای جای گرفتن در میراث جهانیان دفاع کند.
به همین منظور جدولی تهیه شده که نشان دهنده فعالیت نمایندگان ایران در سالهای گذشته بودهاست. این جدول پراکندگی آثار ثبت جهانی را در ایران نشان میدهد. از سوی دیگر میزان پروندههای ثبتی نشان دهنده فراز و نشیب ایران در فهرست ثبت جهانی بودهاست.
ایران در سالهای دفاع مقدس و مقابله علیه عراق و پس از آن دوران سازندگی پس از جنگ، حضور کمرنگی در ثبت پروندههای جهانی داشتهاست که این دوره باعث شد از سال 58 تا سال 82 هیچ اثری در فهرست میراث جهانی ثبت نشود.
سال 1386 نیز به دلیل کامل نبودن پرونده کلیساهای غرب کشور، ایران نتوانست تا از میراث خود در برابر جهانیان دفاع کند و همین پرونده سال بعد پس از تکمیل در فهرست میراث جهانی جای گرفت. با این وجود، به نظر میرسد که ایران گرچه نزدیک به 53 پرونده مقدماتی در یونسکو برای ثبت جهانی دارد، اما این تعداد پرونده در برابر هزاران اثر ثبت ملی در ایران که ریشه در دیرینه آن دارد، بسیار کم و اندک است.
آخرین آمار ثبت جهانی نشان می دهد که ایتالیا با 44 اثر، اسپانیا با 41 و چین با 38 میراث جهانی بهترتیب در فهرست اول تا سوم، قرار گرفتهاند. در رتبههای بعدی، آلمان با 34 اثر، فرانسه با 32، مکزیک با 29، انگلیس با 28، هند با 27، روسیه با 23 و آمریکا با 20 اثر ثبت شده هستند.
15 پرونده ثبتی به نام ایران در حالی است که این سرزمین پهناور و باستانی نزدیک 51 پرونده مقدماتی دارد که با معرفی اولیه به یونسکو فرستاده است و این پرونده ها در انتظار ثبت جهانی هستند.
پروندههای ثبتی ایران
| ردیف |
نام اثر |
شماره ثبتی اثر |
تاریخ ثبت اثر |
محل اثر |
| 1 |
چغازنبیل |
112 |
1358 |
استان خوزستان |
| 2 |
تخت جمشید |
114 |
1358 |
استان فارس |
| 3 |
میدان نقشجهان |
115 |
1358 |
استان اصفهان |
| 4 |
تخت سلیمان |
1077 |
1382 |
استان آذربایجان غربی |
| 5 |
ارگ بم |
1208 |
1383 |
استان کرمان |
| 6 |
پاسارگاد |
1106 |
1383 |
استان فارس |
| 7 |
گنبد سلطانیه |
1188 |
1384 |
استان زنجان |
| 8 |
بیستون |
1222 |
1385 |
استان کرمانشاه |
| 9 |
مجموعه کلیساهای غرب کشور |
1262 |
1387 |
آذربایجان شرقی،آذربایجان غربی |
| 10 |
سازههای آبی شوشتر |
1315 |
1388 |
استان خوزستان |
| 11 |
مجموعه تاریخی بازار تبریز |
1346 |
1389 |
آذربایجان شرقی |
| 12 |
آرامگاه شیخ صفیالدین اردبیلی |
1345 |
1389 |
استان اردبیل |
| 13 |
باغهای ایرانی |
1372 |
1390 |
استانهای فارس،اصفهان،مازندران،کرمان،یزد، خراسان |
| 14 |
مسجد جامع اصفهان |
|
1391 |
استان اصفهان |
| 15 |
گنبد قابوس |
|
1391 |
استان گلستان |
پروندههای ارسالی برای ثبت در فهرست میراث جهانی
| ردیف |
نام اثر |
محل اثر |
تاریخ ارسال پرونده |
| 1 |
مجموعه تاریخی قصر شیرین |
استان کرمانشاه |
1997 |
| 2 |
مجموعه تاریخی فیروز آباد |
استان فارس |
1997 |
| 3 |
شوش |
استان خوزستان |
1997 |
| 4 |
نقش رجب و نقش رستم |
استان فارس |
1997 |
| 5 |
تپه سیلک |
استان اصفهان |
1997 |
| 6 |
محور تاریخی اصفهان |
استان اصفهان |
2007 |
| 7 |
شوش (پرونده تکمیلی شهرباستانی) |
استان خوزستان |
2007 |
| 8 |
شهرهای تاریخی ساسانی(بیشاپور،فیروزآباد،سروستان) |
استان فارس |
|
| 9 |
طاق بستان |
استان کرمانشاه |
2007 |
| 10 |
میمند |
استان کرمان |
2007 |
| 11 |
کوه خواجه |
استان سیستان و بلوچستان |
2007
|
| 12 |
شهرسوخته |
استان سیستان و بلوچستان |
2007
|
| 13 |
مجموعههای مرتبط با تخت جمشید |
استان فارس |
2007 |
| 14 |
بنای تاریخی کنگاور |
استان کرمانشاه |
2007 |
| 15 |
ساختار تاریخی یزد |
استان یزد |
2007 |
| 16 |
شهر تاریخی میبد |
استان یزد |
2007 |
| 17 |
محور تاریخی فرهنگی تهران (کاخ گلستان) |
استان تهران |
2007 |
| 18 |
بندر سیراف |
استان بوشهر |
2007 |
| 19 |
بازار قیصریه لار |
استان فارس |
2007 |
| 20 |
بسطام و خرقان |
استان سمنان و قزوین |
2007 |
| 21 |
بافت تاریخی دامغان |
استان سمنان |
2007 |
| 22 |
نمای فرهنگی و طبیعی رامسر |
استان مازندران |
2007 |
| 23 |
مسجد کبود |
استان آذربایجان شرقی |
2007 |
| 24 |
چشمانداز توس |
استان خراسان رضوی |
2007 |
| 25 |
شهر تاریخی ماسوله |
استان گیلان |
2007 |
| 26 |
مجموعه تاریخی ایزد خواست |
استان فارس |
2007 |
| 27 |
چشم انداز فرهنگی الموت |
استان قزوین |
2007 |
| 28 |
قنات گناباد |
استان خراسان رضوی |
2007 |
| 29 |
زوزن |
استان خراسان رضوی |
2007 |
| 30 |
دره خرم آباد |
استان لرستان |
2007 |
| 31 |
جیرفت |
استان کرمان |
2007 |
| 32 |
محور تاریخی سلجوقیان و غزنویان خراسان |
استان خراسان رضوی |
2007 |
| 33 |
چشم انداز فرهنگی کردستان |
استان کردستان |
2007 |
| 34 |
پارک ملی گلستان |
استان گلستان |
2007 |
| 35 |
جنگل کاسپین |
استان گلستان، گیلان، مازندران |
2007 |
| 36 |
جزیره قشم |
استان هرمزگان |
2007 |
| 37 |
کویر لوت نواحی نزدیک به شهداد |
استان کرمان |
2007 |
| 38 |
منطقه حفاظت شده ارسباران |
استان آذربایجان شرقی |
2007 |
| 39 |
سبلان |
استان اردبیل |
2007 |
| 40 |
پارک ملی خبر و پناهگاه حیات وحش روچان |
استان کرمان |
2007 |
| 41 |
غار علی صدر |
استان همدان |
2007 |
| 42 |
جاده ابریشم |
استان خراسان رضوی |
2007 |
| 43 |
چشم انداز طبیعی و فرهنگی ایذه |
استان خوزستان |
2008 |
| 44 |
مجموعه تاریخی دوران زندیه شیراز |
استان فارس |
2008 |
| 45 |
ساختار تاریخی فرهنگی کرمان |
استان کرمان |
2008 |
| 46 |
هگمتانه |
استان همدان |
2008 |
| 47 |
مجموعه پلهای تاریخی استان لرستان |
استان لرستان |
2008 |
| 48 |
پارک ملی توران |
استان سمنان |
2008 |
| 49 |
دریاچه هامون |
استان سیستان و بلوچستان |
2008 |
| 50 |
منطقه حفاظت شده حرا |
استان هرمزگان |
2008 |
| 51 |
کوه دماوند |
استان مازندران |
2008 |